1. Rondela (Pul) Nedir?

Rondela (pul / washer), vida, saplama veya cıvatanın altında kullanılan düz veya şekillendirilmiş bir bağlantı elemanıdır. Amaçları; yük dağılımı, yüzey koruması, gevşemeyi önleme, sızdırmazlık veya ayar aralığı sağlamaktır. Çeşitli geometriler ve malzemelerle üretilir.

2. Yaygın Tipler ve Kullanım Alanları

  • Düz rondela (Flat washer): Yük dağılımı sağlar; en yaygın tiptir. (DIN 125 / ISO 7089)
  • İnce rondela (Thin / shim): Boşluk ayarlamak veya milimetrenin altındaki toleransları düzeltmek için kullanılır.
  • Yaylı rondela / pul (Spring washer / split lock): Vida veya somunun kendi kendine gevşemesini azaltır (ör. split washer, DIN 127).
  • Çok dişli rondela (Toothed / serrated): Yüzeyle dişleyerek dönmeyi önlemeye yardımcı olur; genellikle sac yüzeylerde kullanılır.
  • Flanşlı rondela (Flanged washer): Geniş tabanlı yapısıyla yükü daha geniş alana yayar.
  • Elastomer rondela / conta (Sealing washer): Su/yağ sızdırmazlığı sağlamak için kauçuk veya EPDM kaplamalıdır.
  • Basınç dağıtıcı / özel tipler: Yüksek mekanik talepler için özel şekillendirilmiş pullar (yük taşıma, yüksek sıcaklık, elektrik yalıtımı vb.).

3. Standartlar ve Ölçüler

Rondelalar için en yaygın standartlar DIN ve ISO serileridir. Örnek referanslar:

  • DIN 125 / ISO 7089: Düz silindirik rondelalar (normal, düşük başlı cıvatalar için).
  • DIN 127: Yaylı (split) rondela standardı.
  • DIN 9021: Flanşlı geniş rondelalar.

Örnek temel ölçü tablosu (Metrik vida için, örnek):

Vida Ölçüsü Dış Çap (d2) mm İç Çap (d1) mm Kalınlık (t) mm
M4 9 4.3 0.8
M6 12 6.4 1.6
M8 16 8.4 1.6
M10 20 10.5 2.0
M12 24 12.5 2.5

Not: Bu tablo örnektir. Kullanılacak rondela tipi ve standarda göre boyutlar değişir; üretici katalogları ve DIN/ISO dokümanları esas alınmalıdır.

4. Malzemeler ve Kaplamalar

Rondelalar çeşitli malzemelerden üretilir; seçim uygulamaya göre yapılır:

  • Çelik (Karbon çelik): Genel kullanım; ekonomik ve dayanıklı.
  • Sıcak daldırma galvaniz: Dış ortam ve korozyona karşı yaygın kullanım.
  • Paslanmaz çelik (A2 / A4): Deniz ve kimyasal ortamlarda korozyon direnci için tercih edilir.
  • Bakır / Pirinç: Elektriksel iletkenlik veya dekoratif uygulamalar.
  • Plastik / naylon pullar: İzolasyon, hafif yük veya titreşim yalıtımı gereken durumlar.
  • EPDM/Neopren kaplı: Conta ve sızdırmazlık uygulamaları için kullanılır.