1. Saplama (Stud) Nedir?
Saplama, her iki ucu dişli olan veya bir ucu dişli diğer ucu düz olan silindirik bağlantı elemanıdır. Parçalar arasında geçici veya kalıcı bağ sağlamak, cıvata başının engel olduğu durumlarda iki parçayı perçinlemek ve ek bağlantı yapmak için kullanılır. Motor, makine, flanş, kızak ve konstrüksiyon uygulamalarında yaygındır.
2. Yaygın Tipler
- Tam diş saplama (full-thread): Gövde boyunca diş bulunur; uzun bağlantılarda kullanılır.
- Yarım diş / tek uç diş saplama (half-thread): Bir ucu dişli, diğer ucu düz; sıkma ve pozisyonlama kolaylığı sağlar.
- Çift başlı saplama (double-end stud): Her iki ucu vida dişli, ara bölüm düz; flanşlarda ve motor başlarında sık kullanılır.
- Çekme saplaması (tension stud): Yük taşıma amaçlı yüksek mukavemetli saplamalar.
- Kaynak saplaması (weld stud): Parçaya kaynak ile kalıcı bağlanan saplamalar.
3. Malzemeler ve Kaplamalar
Saplamalar çeşitli malzemeler ve kaplamalar ile üretilir; uygulamanın gereksinimine göre seçilmelidir:
- Karbon çelik (8.8, 10.9 vb.): Genel amaçlı yüksek mukavemet saplamalar.
- Paslanmaz çelik (A2 / A4): Korozyona dayanıklı uygulamalar, deniz ve kimyasal ortamlar.
- Özel alaşımlar (Alloy steel): Yüksek sıcaklık veya yüksek gerilme gerektiren uygulamalar.
- Kaplamalar: Sıcak daldırma galvaniz, çinko kaplama, fosfat, epoksi, veya siyah oksit gibi yüzey işlemleri korozyon korunumu ve estetik sağlar.
4. Standartlar ve Kalite
Saplamalar için yaygın standartlar: ISO, DIN ve ASTM serileri. Örnek referanslar:
- DIN 938: Yarım diş saplamalar (örnek).
- ISO 898-1: Vida ve saplama mekanik özellikleri (dayanım sınıfları).
- ASTM A193 / A194: Basınçlı ekipman ve yüksek mukavemet saplamalar için malzeme gereklilikleri.
