1. Ankraj Nedir & Nerede Kullanılır?
Ankraj baglantı elemanları; yapı elemanlarını betona, kayaya veya başka tasıyıcı malzemelere güvenli biçimde baglamak için kullanılan mekanik ve kimyasal çözümlerdir. insaat, beton montajı, cephe bağlantıları, makina montajı, rüzgâr türbinleri ve altyapı uygulamalarında kritik rol oynarlar.
2. Tipler
- Mekanik ankrajlar: çelik dübel, çelik kelepçe, çakma dübel — genişleme prensibiyle tutunur.
- Kimyasal ankrajlar: epoksi/akrilik esaslı reçine ile saplama veya çubuğun sabitlenmesi.
- Gömme ankraj kutuları: ön üretilmiş elemanlar beton içine gömülür; inşaat süreçlerinde kullanılır.
- Çekme/çekme-şikayet (tension) ankrajlar: yüksek çekme kuvveti taşıyan özel tipler.
- Yükleme plakaları ve ankraj saplamaları: plakalı çözümler ve saplamalı bağlantılar.
3. Seçim Kriterleri
Ankraj tipi seçimi yapılırken göz önünde bulundurulması gerekenler:
- Taşınacak yük türü (çekme, kesme, moment)
- Beton sınıfı, delik derinliği ve konumu
- Çevresel koşullar (iç/dış, deniz, kimyasal)
- Montaj erişimi ve sökme ihtiyacı
- Güvenlik faktörleri ve ilgili standartlar (ETAG, EOTA, DIN, ISO)
4. Montaj ve Uygulama Adımları
- Delik açma: üretici verilen delik çapı ve derinliğine uyun; toz temizliği (vakum/boru) şarttır.
- Kimyasal ankrajda: reçine kartuşu/karıştırıcı ve doldurma sırayla uygulanmalı; bekleme süresi üretici verisi ile uyumlu olmalıdır.
- Mekanik ankrajda: dübel yerleştirildikten sonra uygun torkla somun sıkılmalıdır. Genişleme/kelepçe elemanının tam oturduğu kontrol edilmelidir.
- Beton sertleşmeden önce gömme ankrajların pozisyonu ve hizası kontrol edilmelidir.
- Montaj sonrası tork ve çekme testleri kritik uygulamalarda yapılmalıdır.
5. Hesaplama ve Yük Tablosu (Örnek)
Aşağıdaki tablo örnek bir kimyasal ankraj ve mekanik ankraj için referans kapasite değerleri (yaklaşık, güvenlik faktörleri hariç) sunar. Proje bazlı hesaplama ve üretici tabloları esas alınmalıdır.
| Ankraj Tipi | Delik Çapı (mm) | Çekme Kapasitesi (kN) | Kesme Kapasitesi (kN) |
|---|---|---|---|
| Kimyasal ankraj — M16 | 18 | 60 | 30 |
| Mekanik genişleme ankraj — M16 | 16 | 25 | 22 |
| Gömme ankraj kutusu (örnek) | — | 80 | 45 |
Not: Bu değerler örnektir. Hesaplama için üretici verileri, beton sınıfı ve montaj detayları gereklidir.
6. Muayene & Bakım
- Görsel kontrol: korozyon, deformasyon, sızdırma (kimyasal ankrajlarda reçine bozulması).
- Periyodik tork kontrolü ve çekme testleri (kritik bağlantılarda).
- Korozyon varlığında kaplama yenileme veya parça değiştirme.
7. Standartlar & Sertifikasyon
Ankraj ürünleri için Avrupa (ETAG/EOTA), DIN, ISO ve yerel yapı yönetmelikleri ile üretici sertifikaları (CE işareti, performans belgeleri) kontrol edilmelidir. Kimyasal ankrajlarda kullanım talimatı ve sertifikalar kritik öneme sahiptir.
